Chu kỳ hàng năm và lịch chăm sóc, bảo dưỡng cây Bonsai
Trong một năm, vào các mùa nhất định, cây Bonsai nói riêng và các loài thực vật nói chung đều trải qua các giai đoạn phát triển khác nhau. Nắm chắc các giai đoạn này, bạn có thể lên lịch bảo dưỡng cũng như chăm sóc cho cây thật tốt.
Chu kỳ hàng năm của cây như thế nào?
Thông thường trong 1 năm, chu kỳ của cây sẽ diễn ra như sau:
- Thời gian ngủ đông.
- Thời gian cây hồi sinh và ra hoa.
- Thời gian tăng trưởng và kết quả.
- Thời gian ngắn ngủ vào mùa hè.
- Thời gian củng cố sự tăng trưởng.
- Thời gian chuẩn bị ngủ đông.
Chu kỳ chung của các loài thực vật sẽ trải qua những giai đoạn sau, tuy nhiên các chu kỳ cũng phụ thuộc rất lớn vào khí hậu của từng khu vực. Bạn cần dựa theo yếu tố địa lý, khí hậu cũng như các giai đoạn cảu cây để thực hiện chăm sóc, can thiệp phù hợp với sự phát triển của cây.
Khi nào cần can thiệp để chăm sóc cây Bonsai?
Thời điểm can thiệp vào cây cảnh thường được quyết định bởi vòng đời của cây. Đôi khi thời điểm thích hợp chỉ được giới hạn trong một khoảng thời gian rất ngắn chỉ vài ngày: đây là trường hợp ngắt nụ trên cây, điển hình như đối với cây phong. Tuy nhiên, cũng có thể thời điểm cần can thiệp cho cây lại trong khoảng thời gian dài, do đó, bạn cần thay thế chúng bằng các giải pháp khác thích hợp hơn.
Nhìn chung, thời gian can thiệp ít nhiều trùng với những thay đổi theo mùa:
- Vào mùa đông cây không hoạt động vì thời tiết rất lạnh.
- Vào đầu mùa xuân, sự tăng trưởng bắt đầu trở lại.
- Vào mùa xuân và đầu mùa hè, có sự tăng trưởng mạnh mẽ.
- Vào mùa hè cao điểm, cây ngủ đông do nắng nóng.
- Vào đầu mùa thu, quả được tạo ra và cây phát triển ổn định.
- Vào cuối mùa thu, cây chuẩn bị cho giấc ngủ đông.
Hướng dẫn chi tiết các giai đoạn phát triển của cây Bonsai
Giai đoạn 1: Thời gian ngủ đông
Những chiếc lá rụng không cho phép quá trình quang hợp diễn ra, cho nên bạn chỉ cần thực hiện bảo dưỡng cây để tránh các loài sâu hại và nấm tấn công. Tuy nhiên vẫn cần đảm bảo bộ rễ của cây nhận được độ ẩm nhất định. Tuy nhiên, đừng tưới nước quá nhiều nếu không muốn cây úng rễ.
- Thay chậu: Trong thời gian này, bạn có thể tiến hành thay chậu cho cây, nhưng khoảng thời gian lý tưởng nhất vẫn là đầu mùa xuân. Nếu như quyết định thay chậu cho cây vào thời gian này, bạn cần đặt cây ở nơi an toàn, khỏi sương giá.
- Cắt tỉa: Đối với các bộ phận trên mặt đất của cây, giai đoạn cuối mùa đông là thời điểm thích hợp để cắt tỉa cấu trúc, cắt tỉa thay thế và cắt tỉa bảo trì cây Bonsai.
Giai đoạn 2: Thức tỉnh cây vào đầu xuân
Vào đầu mùa xuân, cây sẽ có sự hồi sinh. Một số loài cây có thể tự do đâm chồi. Chỉ vài tuần sau, khi chồi mới đã phát triển được ít nhất 4 đến 6 lá thì cần can thiệp bằng cách dùng kéo cắt sau lá thứ hai.
Tuy nhiên, những cây khác - đặc biệt là trong trường hợp cây bonsai đã được tạo kiểu - cần được can thiệp để kiểm soát sự phát triển quá mạnh mẽ và tránh ảnh hưởng đến toàn bộ cấu trúc của cây và cành.
Giai đoạn 3: Tăng trưởng vào mùa xuân
Đây là giai đoạn chúng ta hạn chế sự phát triển mới và có thể cân nhắc việc giâm cành. Các biện pháp được sử dụng như:
- Cắt tỉa.
- Phân lớp.
- Lấy cành giâm.
Giai đoạn 4: Vào mùa hè
Vào mùa hè, chúng ta có thể cân nhắc việc thay chậu, cắt tỉa và đôi khi chúng ta gặp phải tình trạng ngủ đông vào mùa hè. Bạn có thể thực hiện các công việc như:
- Thay chậu vào mùa hè: Bạn có thể tiến hành sang chậu cho cây.
- Cắt tỉa chồi mới: Bạn vẫn nên cắt tỉa chồi mới nếu không muốn làm ảnh hưởng đến cấu trúc của cây.
- Ngủ đông mùa hè: Khi nhiệt độ mùa hè cao bắt đầu đến trên 32-35°C (90–95°F) hầu như tất cả các loài thực vật đều ngừng hoặc giảm đáng kể tốc độ tăng trưởng của chúng. Quá trình trao đổi chất, quang hợp, thoát hơi nước và trao đổi khí trải qua những thay đổi lớn, buộc lá phải đưa ra các cơ chế có thể làm giảm sự hấp thụ nhiệt và có thể tiêu tán nhiệt nhiều nhất có thể. Cây ngừng phát triển và chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi. Khi các điều kiện trở lại “bình thường” đối với chúng, tất cả các cơ chế của chúng bắt đầu hoạt động bình thường trở lại. Trong giai đoạn này, cần hết sức chú ý đến việc tưới nước: thông thường, nhiệt độ rất cao và gió sẽ làm khô giá thể rất nhanh và làm cháy lá mất nước.
Giai đoạn 5: Vào mùa thu
Vào mùa thu, những người chăm sóc cần tập trung vào việc bón phân. Vào cuối tháng 8 hoặc đầu tháng 9 (tùy theo khu vực), nhiệt độ sẽ trở lại bình thường và thực vật sau đó sẽ tiếp tục hoạt động sinh trưởng bình thường. Đây cũng là thời điểm cần chú ý nhiều nhất có thể đến việc bón phân, cần cung cấp cho cây những chất cần thiết để phát triển, phục hồi nguồn dự trữ đã cạn kiệt và tăng cường sức mạnh để đối phó tốt nhất với mùa đông.
Giai đoạn 6: Vào thời gian nghỉ đông
Mùa đông là thời điểm bạn gặt hái được những thành quả cho sự nỗ lực chăm sóc cây suốt thời gian qua. Nhiều loài cây kết quả. Tuy nhiên bạn vẫn cần chăm sóc cây để cây bước vào thời gian nghri đông. Đối với nhiều loại cây, bạn cần loại bỏ lá giá, xử lý cành…
Tuy nhiên, mỗi cây cảnh bạn cần có sự tìm hiểu và bảo dưỡng khác nhau trong từng thời điểm. Điều quan trọng nhất vẫn là tăng cường các kiến thức và kinh nghiệm để quá trình chăm sóc cho cây Bonsai luôn thuận lợi.
