Bí quyết lựa chọn chậu cây bonsai phù hợp

Mẹo lựa chọn

Nói một cách đơn giản, bonsai là một cái cây trong chậu. Điều này có nghĩa là cả cây bonsai và chậu đều góp phần đáng kể vào bố cục tổng thể và việc lựa chọn chậu cây cảnh có ảnh hưởng cực kỳ quan trọng đến vẻ đẹp của cây cảnh.

Một chiếc chậu phù hợp sẽ nâng tầm cây cảnh một cách đáng kể nhưng nếu không có chiếc chậu phù hợp, cây cảnh sẽ không thể khai thác được tiềm năng của nó. Một chậu cây cảnh không phù hợp có thể làm hỏng hoàn toàn ấn tượng thị giác về một cây cảnh đẹp.

Việc lựa chọn chậu cây cảnh là một khía cạnh thường bị bỏ qua trong việc tạo kiểu dáng cây cảnh . Phải thừa nhận rằng, việc tìm được một chậu cây cảnh phù hợp không hề dễ dàng. Nhưng - chọn sai thì tốn kém, vì sau này phải mua lại chiếc chậu phù hợp hơn.

Rất khó để thiết lập các quy tắc chung cho việc chọn chậu cho cây bonsai. Có nhiều yếu tố, và mỗi yếu tố lại có một vai trò riêng trong bức tranh tổng thể. Chúng tôi muốn cố gắng đưa ra ít nhất một vài gợi ý cơ bản trong bài viết này.

Cần lưu ý điều gì khi chọn chậu cây cảnh phù hợp?

1. Trạng thái phát triển của cây: Cây phôi (Prebonsai) chỉ nên được trồng trong chậu gốm sứ khi cây cảnh phát triển tốt. Một chậu bằng nhựa có thể được sử dụng làm vật chuyển tiếp. Nó rẻ hơn đáng kể và phù hợp hơn với một cây phôi.
2. Kích thước bầu rễ: Nếu bầu rễ quá lớn so với chậu phù hợp thì không nên chọn chậu lớn hơn. Tốt hơn hết bạn nên giảm bớt bóng rễ trong vài năm tới bằng cách thay chậu cây bằng cách cắt tỉa rễ sao cho phù hợp với chậu cây cảnh tối ưu.
3. Kích thước của cây: Kích thước bên ngoài (thường là chiều dài của chậu) và hình dạng nhìn thấy được của chậu phải phù hợp với cây bonsai.
4. Màu sắc của chậu: Màu sắc của chậu cần làm nổi bật sức thu hút của cây bonsai một cách kín đáo ở hậu cảnh. Một chiếc chậu có màu chủ đạo có thể làm hỏng bức tranh tổng thể về thiết kế cây cảnh của chúng ta.
5. Cấu trúc bề mặt chậu: Cây bonsai có vỏ thô phù hợp nhất với chậu có bề mặt có cấu trúc chắc chắn. Ngược lại, trong nhiều trường hợp, một cây có vỏ nhẵn lại phù hợp với chậu cây cảnh có bề mặt nhẵn.
6. Tráng men: Một số loài cây như cây lá kim tốt nhất nên được trồng trong chậu cây cảnh không tráng men . Các loài cây rụng lá, đặc biệt là cây cảnh đang ra hoa, rất thích hợp trồng trong chậu cây cảnh tráng men .
7. Hình dáng chậu cây: Đối với cây thô mang dấu ấn sự sống, chậu hình chữ nhật thường tốt hơn chậu hình bầu dục hoặc hình tròn.

Tiêu chí lựa chọn chi tiết

Thông tin được đưa ra ở đây chủ yếu dựa trên những cân nhắc về mặt thẩm mỹ. Vì lý do sinh lý thực vật, có thể xảy ra trường hợp một số loài cây bonsai phải đi chệch khỏi mức “lý tưởng”. Ví dụ: cây cảnh có bộ rễ phát triển mạnh (cây du , cây phong) hoặc cây cảnh đang ra hoa (cây đỗ quyên...) và các loài cây ăn quả (cây táo cảnh...) thường cần chậu cây cảnh sâu hơn.

Tình trạng phát triển

Cây bonsai không nên được trồng vào chậu cảnh cho đến khi cây về cơ bản đã hoàn thành quá trình phát triển thành bonsai/cây cảnh. Việc xây dựng phương pháp tiếp cận thân cây tốt, độ dày thân cây tương ứng và việc hình thành các cành chính về cơ bản phải được hoàn thành. Thường cây bonsai được mang ra khỏi ruộng hoặc thùng lớn và đem vào chậu quá sớm. Sự phát triển tiếp theo của cây bonsai diễn ra chậm rãi sau khi trồng trong chậu. Những kết quả có thể đạt được trên đồng ruộng hoặc trong chậu nhựa lớn trong một năm thường sẽ không đạt được trong chậu cây cảnh trong 4-5 năm. Nỗ lực tạo dáng cho cây chưa hoàn thiện để vừa với chậu thường thất bại hoặc mất nhiều thời gian hơn so với trồng trong chậu hoặc ruộng ươm.

Kích thước của bóng gốc

Kích thước của chậu bonsai phụ thuộc vào kích thước của cây - không phụ thuộc vào kích thước của bầu rễ. Nếu bóng gốc quá lớn thì nên và phải giảm bớt. Nếu cây bonsai được thay chậu thường xuyên bằng cách cắt tỉa rễ thì kích thước của bầu rễ không có vấn đề gì khi chọn chậu phù hợp.

Cây bonsai phải được thay chậu 3-5 năm một lần, tùy thuộc vào loài cây. Với một cây rụng lá khỏe mạnh, việc thay chậu cây cảnh đã cắt rễ vào đúng thời điểm là điều dễ dàng.

Và việc cắt gốc là quan trọng. Nếu điều này không được thực hiện, bóng rễ của các loài cây phát triển nhanh (ví dụ như cây du, cây phong) sẽ sớm không còn vừa với chậu thích hợp và tỷ lệ rễ mịn sẽ giảm liên tục. Đến một lúc nào đó cây cảnh sẽ gặp vấn đề. Nó sẽ yếu đi.

Ngoài ra, cây bonsai cuối cùng sẽ trông kỳ lạ trong những chiếc chậu ngày càng lớn hơn. Tỷ lệ giữa cây và chậu sớm không còn phù hợp nữa.

Kích thước

Khi khách hàng mua một chiếc chậu, chúng tôi thường được hỏi một chiếc chậu mới cần lớn hơn bao nhiêu. Câu trả lời của chúng tôi thường gây ngạc nhiên: Nếu cây cảnh không phát triển lớn hơn đáng kể kể từ lần trồng bầu trước, bạn không cần một chậu lớn hơn.

Một chậu cây cảnh tối ưu nên lớn đến mức nào?

Đối với cây cảnh cao hơn chiều rộng đáng kể, chiều dài của chậu cây cảnh (hình bầu dục và hình chữ nhật) nên bằng khoảng 2/3 chiều cao của cây. Trong trường hợp cây rất rộng, điểm bắt đầu để ước tính chiều dài của chậu là chiều rộng của cây cảnh thay vì chiều cao. Giá trị 2/3 tương ứng với “tỷ lệ vàng”. Tỷ lệ vàng được tìm thấy rất thường xuyên trong tự nhiên và có tác dụng hài hòa đối với người quan sát (người đã quen với những tỷ lệ này cả đời).

Ở hầu hết các chậu cây cảnh, chiều rộng của chậu cây cảnh đều liên quan đến chiều dài của chậu. Chiều rộng chậu cho chậu hình bầu dục và hình chữ nhật là khoảng. 70-85% chiều dài chậu. Điều này có nghĩa là bạn chỉ cần tìm một chậu cây cảnh đặc biệt rộng nếu cây có bầu rễ rất rộng. Thông thường, vì nó đã được đưa ra nên nó không có tầm quan trọng đối với việc lựa chọn.

Đặc biệt hài hòa với cây nếu chiều cao của chậu tương ứng với độ dày của thân cây ngay phía trên rễ.

Việc này trở nên khó khăn với những cây non có thân mảnh mai. Thường thì bạn không thể trồng chúng trong một chiếc chậu phẳng, phù hợp. Chỉ có hai giải pháp lâu dài. Bóng rễ có thể được làm phẳng hơn qua nhiều năm bằng cách thay chậu và cắt tỉa rễ hoặc thân cây phải dày hơn (ví dụ bằng cách dày lên bằng các cành hy sinh hoặc các cành hy sinh) sao cho hài hòa với chậu phù hợp.

Cây cảnh bán thác và đặc biệt là những cây được thiết kế theo kiểu thác nước được trồng trong chậu cao hơn đáng kể.

Màu sắc

Trước khi trồng cây bonsai vào chậu, cần phải xem xét những thay đổi nào (đặc biệt là màu sắc) mà cây cảnh trải qua trong mùa sinh trưởng. Nó chủ yếu được trồng trong chậu trước khi nảy chồi. Khi chọn chậu, chẳng hạn, không thể nhìn thấy màu lá trong mùa sinh trưởng hoặc màu hoa vào thời điểm này.

Trong mọi trường hợp, màu sắc không nên quá nổi trội để sức lôi cuốn của cây cảnh không bị phai nhạt vào nền.

Trong trường hợp cây cảnh có màu sắc nổi bật, màu sắc của chậu cây cảnh không được trùng với màu của cây. Trong nhiều trường hợp, chậu có màu bổ sung của bánh xe màu hiển thị sẽ hoạt động tốt nhất. Điều đó có nghĩa là những quả màu cam (ví dụ như từ cây bonsai gai lửa) rất hợp với chậu cây cảnh màu xanh hoặc chậu màu xanh lá cây rất phù hợp với lá đỏ của một số giống cây cảnh phong Nhật Bản.

Bánh xe màu sắc là một hướng dẫn cơ bản tốt nhưng không nên sử dụng quá nghiêm ngặt. Nếu màu bổ sung quá dễ thấy, chẳng hạn, màu liền kề cũng có thể được chọn.

Nếu màu sắc của chậu cây cảnh tráng men quá đậm, bạn cũng có thể tìm chậu không tráng men có màu đất sét như mong muốn. Màu sắc của chậu cây cảnh không tráng men phần lớn gần gũi với đất hơn, tinh tế hơn.

Việc lựa chọn màu chậu cũng có thể ảnh hưởng đến năng lượng mà thiết kế cây cảnh phát ra. Màu sắc ấm áp (trong bánh xe màu từ vàng đến đỏ đến tím) mang lại cho cây cảnh sự ấm áp và cân bằng, màu lạnh (các màu còn lại trong bánh xe màu) truyền tải sự mạnh mẽ và tươi mới.

Kết cấu

Cấu trúc bề mặt chậu nên được lựa chọn sao cho phù hợp với cấu trúc vỏ cây bonsai. Tức là vỏ cây càng thô thì cấu trúc bề mặt chậu cây cảnh càng thô phải sao cho chậu cây nhấn mạnh được sự “hoang dã” của cây cảnh.

Vẻ ngoài tổng thể của cây cảnh cũng đóng một vai trò ở đây. Một cái cây được đánh dấu bằng sự sống với nhiều gỗ chết tốt nhất nên được trồng trong chậu cây cảnh có cấu trúc thô. Một bề mặt nhẵn sẽ làm suy yếu đặc tính của cây cảnh như vậy.

Tráng men

Về cơ bản, chậu cây cảnh tráng men đặc biệt thích hợp với những cây rụng lá và chậu không tráng men dành cho cây lá kim. Cây lá kim trông không đẹp trong những chậu tráng men dễ thấy. Tương tự như vậy, một cây hoa đỗ quyên bonsai với những bông hoa rực rỡ đặt trong một chiếc chậu không tráng men kín đáo sẽ không thể trở thành điểm nhấn.

Điều này không có nghĩa là chậu cây cảnh không tráng men không phù hợp với cây rụng lá. Ví dụ, nếu không tìm được chậu tráng men màu nhạt phù hợp, thì một chiếc chậu làm bằng tay tốt với màu đất sét phù hợp có thể làm nổi bật đáng kể cây bonsai rụng lá.

Cây lá kim trong chậu tráng men ít phổ biến hơn. Nếu sử dụng, thì thường lớp men sẽ có màu nhạt.

Hình dạng

Hình dạng của chậu cây cảnh quyết định phần lớn bố cục tổng thể. Trước khi quyết định hình dạng chậu, bạn nên suy nghĩ về đặc điểm của cây bonsai hoặc bố cục tổng thể.

Thông thường hình dáng của cây cảnh được chia thành "nữ" và "nam". Bạn cũng có thể gọi nó là mềm mại và góc cạnh hơn.

Vì nhiều cây bonsai kết hợp cả hai mặt, quyết định này thường rất khó khăn. Đối với một số người yêu thích bonsai, một cây là nữ tính hơn, đối với những người khác thì cây bonsai đó là nam tính hơn. Cuối cùng, bạn là người thiết kế phải đưa ra quyết định. Điều quan trọng ở đây là: Một cây có tính nữ sẽ không thực sự tỏa sáng trong một chậu có hình góc, hình chữ nhật và một cây bonsai nam có nhiều gỗ chết không thực sự phù hợp với một chậu bonsai đáng yêu có đường cong mềm mại.

Những đặc điểm nào chỉ ra "nam" hay "nữ"?

Nam:

• Thân cây to, co hẹp mạnh
• Vỏ cây thô, có cấu trúc cao
• Nhiều vùng gỗ chết (Jin = cành chết, Shari = phần thân chết), gai trên thân và cành
• Tán cây rậm rạp với các cành thẳng hơn

Nữ:

• Vẻ đẹp duyên dáng, tinh tế với thân cây cong nhẹ và co hẹp nhẹ
• Vỏ cây mịn
• Không có hoặc chỉ có rất ít vùng gỗ chết, ưu tiên không có gai
• Tán cây nhẹ nhàng với các cành cong nhẹ

Những đặc điểm “nam” và “nữ” cũng được quy cho những chậu cây cảnh.

Nam:

• Chậu bonsai hình chữ nhật và hình vuông
• Chậu sâu
• Chân chậu chắc chắn, ổn định
• Chậu bonsai có thành dày

Nữ:

• Chậu bonsai hình oval, tròn và hình sen
• Chậu nông
• Chân chậu tinh tế, đáng yêu
• Chậu bonsai có thành mỏng

Khi chọn hình dạng của chậu, người ta cố gắng kết hợp những đặc điểm cơ bản của cây bonsai và chậu lại với nhau. Vì sự phân chia thành "nam" và "nữ" là rất lỏng lẻo cho cả cây và chậu, nên việc chọn sự kết hợp phù hợp không dễ dàng.

Nhưng ở đây, cũng có một số nguyên tắc cơ bản giúp bạn có một hướng dẫn cơ bản:

• Các loài cây họ kim, đặc biệt là những loài có thân cây to, co hẹp mạnh, phù hợp với chậu bonsai hình chữ nhật, sâu và không men. Những chậu này nhấn mạnh sức mạnh của cây
• Nhiều loài cây lá rụng được nuôi tốt trong chậu bonsai hình oval, có thành mỏng, men, nhấn mạnh sự mềm mại
• Chậu bonsai hình oval, nông phù hợp cho những tác phẩm rừng, đặc biệt là khi các cây riêng lẻ không co hẹp nhẹ
• Bonsai theo phong cách văn học là ứng cử viên hoàn hảo cho những chậu tròn, nông, thường men mờ do thân cây co hẹp nhẹ
• Cây lá rụng "nam" có xu hướng trông đẹp trong những chậu hình chữ nhật có góc tròn
• Cây bonsai theo phong cách thác nước được trồng trong những chậu bonsai rất cao. Chậu thường cao gấp hai đến ba lần so với chiều rộng. Các chậu thác nước có hình tròn, vuông, lục giác hoặc bát giác, hiếm khi có hình dạng khác
• Các tác phẩm theo phong cách bán thác nước được trồng trong những chậu bonsai hình tròn, vuông, lục giác hoặc bát giác. Thông thường chiều cao và chiều rộng của chậu là tương đương

Chân/ đế

Mục đích chính của chân chậu bonsai là để cho nước thoát tốt (nước thừa có thể chảy ra qua các lỗ thoát nước ở đáy chậu). Chúng cũng cho phép không khí lưu thông. Chậu có thể khô sau khi tưới và rễ mọc ra khỏi lỗ thoát nước sẽ khô ngoài chậu.

Chân của chậu cây cảnh cũng ảnh hưởng đến vẻ ngoài của nó. Chân của chậu cây cảnh có thể đẹp, trang trí hoặc tinh tế và khó nhìn thấy, nhưng chúng cũng có thể chắc chắn, rắn chắc, thậm chí thực sự thô kệch.

Nên chú ý đến vẻ ngoài của chân và cũng có thể sử dụng chúng để ảnh hưởng đến ấn tượng tổng thể. Chân chậu lớn, mạnh mẽ mang lại sự ổn định và sức mạnh, trong khi vẻ ngoài của chân tinh tế có tác dụng ngược lại. Nó mang lại sự nhẹ nhàng.

Tổng kết

Những thông tin trên chỉ có thể cung cấp một hướng dẫn cơ bản. Nếu bạn chú ý đến những lời khuyên về việc lựa chọn, bạn sẽ tránh được những lần mua phải hàng kém chất lượng.

Nhưng - quy tắc hay không - điều quan trọng là bạn phải thích thiết kế tổng thể. Việc chọn chậu bonsai phù hợp là rất chủ quan. Nếu bạn đứng trước cây của mình với nụ cười và mọi thứ đều hợp với bạn - thì bạn đã chọn đúng.